बैदेशिक मामला मन्त्री जयशंकरले सार्वजनिक नीति की दृष्टिकोणमा प्रौद्योगिकीको केन्द्रताको महत्वता सिधाएका छन्।
विदेशी मामला मन्त्री एस जयशंकरले सोमबार (4 डिसेम्बर 2023) आयोजित भव्य वैश्विक प्रवृत्ति सम्मेलन २०२३लाई उद्घाटन गर्नु भएको छ। तिनको उद्घाटन बयानले अग्रणी कुराकानीको लागि एक नवीन विचारधारा संसाधनेदै राख्ने रूपमा प्रतिष्ठित सभासंचार गर्यो - "जसले विश्वलाई अग्रणी गर्छ, त्यसले विश्वका प्रवृत्तिहरूलाई अग्रणी गर्छ।" तिनले यसपछि चेतावनी दिएका छन् कि प्रवृत्तिहरूको एक्लैकरणले आफ्नै परिणामहरू पनि ल्याउँछ। यहाँ एम जयशंकरको उद्घाटनीय भाषणबाट केहि महत्वपूर्ण बिन्दुहरू छन्:
प्रवृत्ति र नीति चुनौतिहरू: "नीति चुनौतिहरूको सन्दर्भमा बहुमुखी तरिकाले जुटिएकोहरूको एउटा हो कि प्रवृत्ति नियन्त्रण गर्ने आवश्यकता छ क्योंकि धेरै प्रवृत्तिहरूले पनि आफ्नै दुष्परिणामहरूलाई सहित पनि आएको छ र यसलाई हाल विश्व कार्यमा देख्यौं। रेजिमहरू, समझौता, र नियमहरू द्वारा यस सामरिक दृष्टिमा धेरै नापिएका छन्।
एक्कलताकारीहरूको परिणाम: विश्वलाई अग्रणी गर्ने वा प्रवृत्तिहरूको अग्रणी कारण एक अर्को चिन्ता पनि छ। विश्वका अग्रणीहरूमा, केहीजस्ता अकेलेपनि अाउछन् र यसका परिणामहरू पनि हुन्छन्।"
भारतले पछाडि छ: "भारतलाई सम्बन्धित गरिरहेको छ कि आज के दिनहरूमा हामी धेरै क्षेत्रमा स्पष्ट रूपमा पछाडि छौं। हाम्रो सुधारका युगले तीन दशक अघि सुरु भएको हो, तर प्रवृत्तिका क्षेत्रमा भारतले यसको जुनि होईन रूपमा छैन। हामी अायोजनामा मात्र तालिमको युगले छैनौं, टेक्नोलोजीमा आफूलाई अबोध्य रुपमा सोच्दैनौं। हाम्रो उदारता र विपुलतामा पहिले जस्तो व्यापक नभएकोले हैनौं।"
गएको दशकमा भारत: "आज भन्दा पहिले म जेरो दशकमा छ, किनकि म भन्छु विचारित गर्दा कि हामी धेरै निजीको नीति विमर्शमा प्रवृत्तिका मध्यमबाट पुन पुन व्यवसायिकता आउनु पर्ने छ र डिजिटल जनशक्तिको पक्षलाई आवद्ध गर्नुपर्छ। त्यो ज्यादै व्यापक स्तरका लोकहरूले फर्किने बाटोमा तानिएका छन्।"
प्रवृत्ति र डिजिटल सार्वजनिक ब्यापार: "डिजिटल सार्वजनिक ब्यापारको निर्माण र ल्याउन समयमा हाम्रो प्रयासहरूहरू छन्। यसमा देशको प्रमुखले बोलदैने तकनिकलता अाजकल साधारण ब्यक्ति वा त्यहाँ छन् जसले त्यसलाई सम्बोधन गर्दछ र एबंचबंची उपयोग गर्छ। अाजको शिलविधि विप्लवबाट प्रमुख हुनु हुन्छ।"
प्रवृत्ति र सञ्चार: "बहुतै धेरै देशहरूले सञ्चार छक्क निर्णयहरूमा रुचि देखाएका छन् किनकि प्रवृत्ति को विश्व पनि सञ्चार को विश्वलाई बढि द्रुत गर्दै छ।"
यी बिन्दुहरूबाहेक, एम जयशंकरले डिजिटल शासन, आउँदो प्रवृत्तिहरूले पारम्परिक उद्योगहरूमा प्रभाव, र डिजिटल परिदृश्यमा नेविगेट गर्न आवश्यक पाठ्यक्रमलाई संमिलित गर्ने व्यापक आवश्यकता पनि आफ्नो उद्घाटन भाषणमा परिचर्चा गरेका थिए।
विदेशी मामला मन्त्रीको वैश्विक प्रवृत्ति सम्मेलन २०२३मा उद्घाटन भाषण वैश्विक नेतालाई, तकनिकलगद, र नीति निर्मातालाई कार्यगत भव्यतासँग प्रेरणा दिने पुकार थियो। तिनको विचारधाराले तानाबनाबसँग एक प्रगतिशील तर सम्पोषणीय विश्वका साथ धेरै उचित देखिन्छ।
प्रवृत्ति र नीति चुनौतिहरू: "नीति चुनौतिहरूको सन्दर्भमा बहुमुखी तरिकाले जुटिएकोहरूको एउटा हो कि प्रवृत्ति नियन्त्रण गर्ने आवश्यकता छ क्योंकि धेरै प्रवृत्तिहरूले पनि आफ्नै दुष्परिणामहरूलाई सहित पनि आएको छ र यसलाई हाल विश्व कार्यमा देख्यौं। रेजिमहरू, समझौता, र नियमहरू द्वारा यस सामरिक दृष्टिमा धेरै नापिएका छन्।
एक्कलताकारीहरूको परिणाम: विश्वलाई अग्रणी गर्ने वा प्रवृत्तिहरूको अग्रणी कारण एक अर्को चिन्ता पनि छ। विश्वका अग्रणीहरूमा, केहीजस्ता अकेलेपनि अाउछन् र यसका परिणामहरू पनि हुन्छन्।"
भारतले पछाडि छ: "भारतलाई सम्बन्धित गरिरहेको छ कि आज के दिनहरूमा हामी धेरै क्षेत्रमा स्पष्ट रूपमा पछाडि छौं। हाम्रो सुधारका युगले तीन दशक अघि सुरु भएको हो, तर प्रवृत्तिका क्षेत्रमा भारतले यसको जुनि होईन रूपमा छैन। हामी अायोजनामा मात्र तालिमको युगले छैनौं, टेक्नोलोजीमा आफूलाई अबोध्य रुपमा सोच्दैनौं। हाम्रो उदारता र विपुलतामा पहिले जस्तो व्यापक नभएकोले हैनौं।"
गएको दशकमा भारत: "आज भन्दा पहिले म जेरो दशकमा छ, किनकि म भन्छु विचारित गर्दा कि हामी धेरै निजीको नीति विमर्शमा प्रवृत्तिका मध्यमबाट पुन पुन व्यवसायिकता आउनु पर्ने छ र डिजिटल जनशक्तिको पक्षलाई आवद्ध गर्नुपर्छ। त्यो ज्यादै व्यापक स्तरका लोकहरूले फर्किने बाटोमा तानिएका छन्।"
प्रवृत्ति र डिजिटल सार्वजनिक ब्यापार: "डिजिटल सार्वजनिक ब्यापारको निर्माण र ल्याउन समयमा हाम्रो प्रयासहरूहरू छन्। यसमा देशको प्रमुखले बोलदैने तकनिकलता अाजकल साधारण ब्यक्ति वा त्यहाँ छन् जसले त्यसलाई सम्बोधन गर्दछ र एबंचबंची उपयोग गर्छ। अाजको शिलविधि विप्लवबाट प्रमुख हुनु हुन्छ।"
प्रवृत्ति र सञ्चार: "बहुतै धेरै देशहरूले सञ्चार छक्क निर्णयहरूमा रुचि देखाएका छन् किनकि प्रवृत्ति को विश्व पनि सञ्चार को विश्वलाई बढि द्रुत गर्दै छ।"
यी बिन्दुहरूबाहेक, एम जयशंकरले डिजिटल शासन, आउँदो प्रवृत्तिहरूले पारम्परिक उद्योगहरूमा प्रभाव, र डिजिटल परिदृश्यमा नेविगेट गर्न आवश्यक पाठ्यक्रमलाई संमिलित गर्ने व्यापक आवश्यकता पनि आफ्नो उद्घाटन भाषणमा परिचर्चा गरेका थिए।
विदेशी मामला मन्त्रीको वैश्विक प्रवृत्ति सम्मेलन २०२३मा उद्घाटन भाषण वैश्विक नेतालाई, तकनिकलगद, र नीति निर्मातालाई कार्यगत भव्यतासँग प्रेरणा दिने पुकार थियो। तिनको विचारधाराले तानाबनाबसँग एक प्रगतिशील तर सम्पोषणीय विश्वका साथ धेरै उचित देखिन्छ।