दुवै विदेश सचिवहरूले सहयोगमा सम्वाद गर्नेछन्, भारत-भूटान विकास सहयोग वार्ताको सहसचिव समितिका सहकार्यमा
विदेश सचिव विक्रम मिश्रीले आफ्नो पदभार ग्रहण गरेदेखि नै आफ्नो पहिलो औपचारिक विदेश भ्रमणमा जुलाइ १९-२०, २०२४ सम्म भुटान भ्रमण गर्ने तय भएको छ। यो भ्रमणले भारतको 'छिमेकी पहिलो' नीतिप्रतिको अटल प्रतिबद्धतालाई रेखांकित गर्दछ। परराष्ट्र मन्त्रालयले आफ्नो भर्खरको घोषणामा।

भ्रमणका क्रममा परराष्ट्र सचिव मिश्रीले भुटानका राजा जिग्मे खेसर नामग्याल वाङ्चुकसँग श्रोताको सुअवसर लिनुहुनेछ । यसका साथै उनले प्रधानमन्त्री छिरिङ तोब्गे, परराष्ट्र तथा बाह्य व्यापारमन्त्री डीएन ढुङ्गेल, परराष्ट्र सचिव पेमा चोदेन र भुटानको शाही सरकारका अन्य वरिष्ठ अधिकारीसँग छलफल गर्नेछन् । मुख्य एजेन्डा वस्तु विकास सहयोग र पारस्परिक हितहरूमा केन्द्रित, 'प्लान वार्ता' भनेर चिनिने भारत-भुटान विकास सहयोग वार्ताको सह-अध्यक्षता हुनेछ।

यस वर्षको सुरुमा, प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको मार्चमा भुटान भ्रमणले दुई छिमेकी देशहरू बीचको बलियो सम्बन्ध र आपसी विश्वासलाई पुन: पुष्टि गर्योो। आफ्नो भ्रमणका क्रममा प्रधानमन्त्री मोदीलाई घनिष्ठ द्विपक्षीय सम्बन्धको प्रतीक भुटानको सर्वोच्च नागरिक पुरस्कार "अर्डर अफ द ड्रक ग्याल्पो" ले सम्मानित गरिएको थियो। भ्रमणमा भुटानको १२औँ पञ्चवर्षीय योजनाका लागि पर्याप्त आर्थिक सहायता र आगामी १३औँ पञ्चवर्षीय योजनाका लागि सहयोग बढाउने विषयमा छलफललगायत सात सम्झौतामा हस्ताक्षर भएको थियो ।

विकासात्मक सहयोग सम्बन्धको केन्द्रबिन्दु रहेको छ, जसको उदाहरण माङ्देछु जलविद्युत आयोजना र पुनात्साङ्छु-२ जलविद्युत आयोजनाको नजिकै सम्पन्न हुने जस्ता महत्वपूर्ण पूर्वाधार परियोजनाहरूमा भारतको संलग्नताले देखाएको छ। रेल परियोजनाहरू मार्फत भुटानलाई असम र पश्चिम बंगालसँग जोड्ने कनेक्टिभिटी पहलहरू, साथै सीप विकास र स्वास्थ्य सेवा पूर्वाधारमा लगानीले भुटानको सामाजिक-आर्थिक उन्नतिप्रति भारतको प्रतिबद्धतालाई जोड दिन्छ।

भारत-भुटान सम्बन्धको रणनीतिक महत्वलाई ऐतिहासिक सम्बन्धहरूद्वारा अधोरेखित गरिएको छ, जसमा १९४९ को स्थायी शान्ति र मित्रताको सन्धि र अन्तर्राष्ट्रिय फोरमहरूमा जारी सहयोग समावेश छ। दक्षिण एसियामा चीनको बढ्दो प्रभाव र भूटानसँगको क्षेत्रीय विवादलगायत भूराजनीतिक कारकहरूबाट प्रभावित क्षेत्रीय गतिशीलताका बीच विदेश सचिव मिश्रीको आगामी भ्रमण हुन लागेको हो। हालैका भूराजनीतिक घटनाहरू, जस्तै २०१७  मा डोक्लाम गतिरोधले भुटानको सार्वभौमिकता र सुरक्षाको लागि भारतको समर्थनको रणनीतिक महत्त्वलाई थप हाइलाइट गरेको छ।

भारतले भुटानको विकास आकांक्षालाई निरन्तरता दिँदै, २०३४ सम्ममा अल्पविकसित देश स्थितिबाट उच्च आय भएको राष्ट्रमा परिवर्तनलाई समर्थन गर्दै। प्रधानमन्त्री मोदीको हालैको भ्रमणले विभिन्न क्षेत्रहरूमा दिगो सहयोगको वाचा गर्दै भरपर्दो साझेदार र मित्रको रूपमा भारतको भूमिकालाई सुदृढ बनायो।

परराष्ट्र सचिव मिश्रीको आगामी भ्रमणले यी बलियो आधारहरू निर्माण गर्ने, द्विपक्षीय सहयोगका लागि नयाँ बाटो खोज्ने र आपसी सरोकारलाई सम्बोधन गर्ने अपेक्षा गरिएको छ। भारत-भुटान विकास सहयोग वार्ताले भविष्यका परियोजनाहरू र पहलहरू चार्ट गर्नको लागि एक निर्णायक प्लेटफर्म प्रदान गर्नेछ जसले दुबै राष्ट्रहरूलाई पारस्परिक रूपमा फाइदा पुर्या उँछ।

संक्षेपमा, विदेश सचिव मिश्रीको भ्रमणले भारत र भुटान बीचको मित्रताको असाधारण बन्धनलाई जोड दिन्छ, भारतको 'छिमेकी पहिलो' नीति र पारस्परिक सम्मान, विश्वास र साझा उद्देश्यहरूमा निर्मित सम्बन्धलाई बढावा दिने प्रतिबद्धतालाई पुन: पुष्टि गर्दछ। दुवै राष्ट्रले क्षेत्रीय चुनौति र अवसरहरूलाई नेभिगेट गर्ने क्रममा, तिनीहरूको स्थायी मित्रता दक्षिण एसियामा स्थिरता र सहयोगको आधारशिला रहेको छ।